انتشار گفتوگوی بحثانگیزی که یک طرف آن خوانندهٔ خاطرهساز چند نسل از ایرانیان است و طرف دیگر یک مجری سالهای اخیر برنامههای مناسبتی و حکومتی تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی، بار دیگر موضوع احتمال بازگشت هنرمندان فعال در دوران پیش از انقلاب ایران را مطرح کرده است.
شهرام شبپره که از زمان انقلاب بهمن ۵۷ ساکن خارج از کشور است در گفتوگو با علی ضیا اظهاراتی بیان میکند که با استقبال حامیان حکومت جمهوری اسلامی در شبکههای اجتماعی روبهرو شد، آنچنان که حتی حسابهای کاربری خبرگزاریهای رسمی داخل ایران ازجمله خبرگزاری ایسنا بخشهایی از آن را بازنشر کردند؛ بهویژه بخش مربوط به انتقادات شدید شهرام شبپره از زندگی در آمریکا.
شهرام شبپره در این گفتوگو که در ترکیه انجام و در یوتیوب منتشر شده است، از دلتنگیاش برای ایران و آرزوی دیدن دوبارهٔ سرزمین مادریاش پیش از مرگ میگوید و اشک میریزد.
به دنبال واکنشهای گسترده به اظهارات شهرام شبپره، او روز پنجشنبه ۹ مرداد با انتشار یک ویدئو در اینستاگرامش از علاقۀ خود به محمدرضا شاه پهلوی و ملکه و ولیعهد پیشین ایران خبر داد و گفت هیچ ارتباطی با جمهوری اسلامی ندارد.
در سالهای اخیر استفاده از آثار خوانندگان قدیمی در برنامههای سرگرمیمحور که با مجوز رسمی حکومت منتشر میشوند، ازجمله فیلمهای سینمایی و محصولات شبکه نمایش خانگی، رواج بسیاری پیدا کرده است. استفادهای که اغلب بدون کسب اجازه و برای بهرهگیری از محبوبیت پدیدآورندگان این آثار در غیبت خود آنها صورت میگیرد.
در هفتههای اخیر و پس از حملهٔ اخیر اسرائیل به ایران، حتی مداحان نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی هم با ایجاد تغییراتی در برخی آثار مرتبط با ایران به استفاده از این شیوه روی آوردهاند. مهمترین آن تغییراتی بود که در اثر معروف «ایران ایران» از سوی محمود کریمی انجام شد. اثری که با شعری از تورج نگهبان و صدای محمد نوری سالها پیش منتشر شده بود و درخواست رهبر جمهوری اسلامی برای خواندن آن نشان داد چنین رویکردی مورد تایید عالیترین مقام تصمیمگیر در حکومت ایران است.
حالا بخشی از واکنشها به گفتوگوی علی ضیا و شهرام شبپره به همین رویکرد حکومت مربوط میشود. گروهی آن را نمونه دیگری از تلاشهای اخیر حکومت برای کسب مشروعیت از طریق دامن زدن به ملیگرایی و چهرههای محبوب دوران گذشته مربوط میدانند و میگویند این گفتوگو میتواند مقدمهای برای بازگرداندن بخشی از هنرمندان قدیمی به ایران باشد. گروه دیگری اما چنین فضایی را محصول بیرونقی و عدم اقبال به محصولات و چهرههای رسمی ارزیابی میکنند.
در این میان صحبت از بازگشت هنرمندان قدیمی در سالهای اخیر به تناوب تکرار شده است. موضوع بازگشت معین، خوانندهٔ شناخته شده به ایران تا صحبتهای محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد دولت ابراهیم رئیسی، هم پیش رفته بود.
بهروز وثوقی بازیگر شناخته شدهٔ تاریخ سینمای ایران هم از چهرههایی است که هرازگاهی یکی از مسئولان حکومت از ممکن بودن امکان بازگشتش صحبت میکند. محمد خزائی، رئیس پیشین سازمان سینمایی ایران در دولت ابراهیم رئیسی، ازجمله این مسئولان بود.
تجربههای قبلی بازگشت هنرمندان قدیمی به ایران چندان شیرین نیست. معروفترین آنها، حبیب خواننده معروف است که در دوران ریاستجمهوری محمود احمدینژاد با وعدهٔ امکان ادامه فعالیتهایش به ایران بازگشت اما بهرغم انتشار چند آهنگ هیچگاه اجازه برگزاری کنسرت پیدا نکرد و به شکل ناگهانی نیز از دنیا رفت.
محمد خردادیان، رقصندهٔ معروف، هم وقتی در دولت دوم محمد خاتمی به ایران آمد مدتی را در زندان گذراند.
بازگشت بهمن مفید و سعید کنگرانی، بازیگران شناخته شدهٔ سینمای پیش از انقلاب ایران، هم تنها محدود به امکان بازی آنها در یک فیلم شد که بخش زیادی از بازی آنها هم در نسخههای نهایی سانسور شدند و هر دو هم مدتی بعد از دنیا رفتند.
به تازگی گفته شده که به مرتضی عقیلی، دیگر بازیگر قدیمی بازگشته به ایران، اجازه بازی در فیلمی داده شده است.
شاید همین نمونهها باعث شده است که بهرغم اشتیاقهایی که هرچند مدت یک بار ابراز میشود، همچنان بسیاری با دیده تردید به این گونه اقدامات نگاه کنند.