بامداد دهم مرداد ۱۴۰۳ ایران و منطقه با خبر حیرت‌آوری از خواب بیدار شد که حاکی از کشته شدن اسماعیل هنیه، دبیرکل وقت دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، در تهران بود.
خبرهای ترور هنیه در حالی به‌سرعت سایر رویدادهای جنگ غزه و جنگ اسرائیل با گروه حزب‌الله را تحت تأثیر قرار داد که روزنامه‌های تهران در آن بامداد، بر پیشخوان روزنامه‌فروشی‌های ایران، تصاویر اسماعیل هنیه در آغوش مسعود پزشکیان را منتشر کرده بودند که یک روز پیش از آن آیین سوگند ریاست‌جمهوری‌اش در مجلس شورای اسلامی برگزار شده بود.
هنیه در حالی هدف قرار گرفت که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین میهمانان دعوت‌شده به آیین آغاز به‌کار مسعود پزشکیان، در اقامتگاه محافظت‌شدهٔ نیروی قدس سپاه پاسداران، برای خواب آماده شده بود. وسیم ابوشعبان، محافظ ارشد هنیه در پنج سال آخر عمر او که در آن اتاق بود، نیز کشته شد.
هنیه از مقر زندگی سال‌های اخیر خود که دوحه در قطر بود، همراه با هیئت ارشد حماس و در کنار زیاد نخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین، در حالی به تهران رفته بود که حملهٔ حماس در روز ۱۵ مهر ۱۴۰۲ به جنوب اسرائیل، جنگ در غزه را وارد نهمین ماه خود کرده بود. هنیه ساعاتی پیش از ترور، با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز دیدار کرده بود.
سه ماه پیش از ترور هنیه، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت، و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجهٔ او، در بازگشت از سفر چندساعته به جمهوری آذربایجان، بر اثر «شرایط جوی» در «سانحهٔ سقوط بالگرد» کشته شده بودند. به همین دلیل، انتخابات پیش از موعد ریاست‌جمهوری برگزار شد که در آن، مسعود پزشکیان انتخاب شد؛ یک نمایندهٔ منتقد مجلس از آذربایجان شرقی که با شکست دادن نامزدهای جناح اصول‌گرا در دو دور انتخابات، به‌تازگی رئیس‌جمهور شده بود.
هنیه روزی در تهران ترور شد که عملیات هدفمند اسرائیل در لبنان علیه گروه حزب‌الله، که در حمایت از گروه افراطی حماس از هشتم مهر ۱۴۰۲ وارد کارزار جنگی با اسرائیل شده بود، در حال اوج گرفتن بود و یک روز پیش از آن (۹ مرداد ۱۴۰۳)، فواد شَکَر، فرماندهٔ ارشد حزب‌الله، در بمباران سنگین جت‌های جنگندهٔ اسرائیلی در منطقهٔ ضاحیه، جنوب بیروت، کشته شده بود.
وزیر دفاع و نخست‌وزیر اسرائیل چهار ماه بعد مسئولیت «حذف» هنیه را پذیرفتند و به رهبران جمهوری اسلامی هشدار دادند که همان‌گونه که هنیه را از بین بردند، حذف آن‌ها نیز در صورت ادامهٔ تهدید کردن اسرائیل می‌تواند در دستور کار باشد.
اسرائیل بخشی از این هشدار را در جنگ اخیر عملی کرد.
«محور مقاومت» در یک سال رو به افول نهاد
ترور هنیه در پایتخت حکومتی که پیش از آن خود را مبتکر «محور مقاومت» و مدافع پرقدرت «مظلومان» در برابر اسرائیل به تصویر کشیده بود، سرآغاز رویدادهایی شد که در این یک‌سال به تضعیف محور یادشده منجر شده است.
رسانه‌های اسرائیل به نقل از مقامات اطلاعاتی این کشور نوشته بودند که تشکیلات امنیتی اسرائیل نمی‌خواست هنیه را در زمان اقامت در قطر یا هنگام سفرهایش به ترکیه از بین ببرد، بلکه با حذف او در تهران قصد داشت قدرت خود را به رخ جمهوری اسلامی بکشد تا جمهوری اسلامی از شاخ‌وشانه کشیدن برای اسرائیل دست بردارد.
جمهوری اسلامی ایران با گذشت یک سال هنوز جزئیاتی در مورد دسترسی اسرائیل به هنیه در اقامتگاه ویژهٔ نیروی قدس سپاه پاسداران در شمال تهران اعلام نکرده و از بازداشت احتمالی افراد مرتبط با این سوءقصد خبری نداده است.
ایران هیچ‌گاه نگفته است که آیا غیر از تحقیق برای کشف نحوهٔ ترور هنیه، در مورد نفوذ اسرائیل و دسترسی به مهم‌ترین اطلاعات محرمانهٔ نظامی ایران نیز تحقیقات انجام داده است یا نه.
پس از ترور هنیه، «محور مقاومت» در یک‌سال گذشته با ضربات سنگینی روبه‌رو شده است. حسن نصرالله و عباس نیلفروشان، فرماندهٔ وقت سپاه پاسداران در لبنان، هشت هفته بعد از ترور هنیه در لبنان کشته شدند. یحیی سنوار، رهبر وقت حماس در غزه، که از تونل‌های مخفی خود خارج شده بود، ۲۵ مهر با بمبی که از یک ریزپرندهٔ اسرائیلی به او اصابت کرد، از پای درآمد.
اما سقوط غافلگیرکنندهٔ بشار اسد، که حکومت او و پدرش در تمامی سال‌های موجودیت جمهوری اسلامی متحد تهران بود، ضربهٔ بزرگ دیگر به اتحاد ضد اسرائیلی زد که ایران از نخستین روزهای بازگشت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی به ایران برپا کرده بود.
سقوط حکومت سوریه و روی‌کار آمدن نظام سیاسی تازه‌ای در دمشق که حضور نظامی ایران در سوریه را برنمی‌تابد، به مانعی جدی در مسیر انتقال سلاح برای حزب‌الله در لبنان تبدیل شده است.
مقامات جمهوری اسلامی، مانند عباس عراقچی، وزیر خارجه، اذعان کردند که سقوط نظام اسد یک ضربهٔ شدید بود که بر «محور مقاومت» تأثیر گذاشت.
نخست‌وزیر اسرائیل گفته است که سقوط حکومت سوریه نیز نتیجهٔ ضرباتی بود که اسرائیل به حزب‌الله در لبنان و سوریه وارد کرده بود. بنیامین نتانیاهو تأکید کرده که او چند روز پس از کشته شدن نصرالله، به ارتش دستور داد طرح حمله به ایران را نهایی کند و این کار شش ماه طول کشید.
اسرائیل که «محور مقاومت» را بازوان اختاپوس می‌دانست، سرانجام خرداد امسال سراغ «سر افعی نشسته در تهران» رفت.
سکوت تهران در مورد نفوذ اسرائیل که به ترور هنیه انجامید
سپاه پاسداران در سه بیانیه پس از ترور هنیه مدعی شد تحقیقات «کامل» و «قطعی» نشان می‌دهد که «عملیات تروریستی با شلیک پرتابهٔ کوتاه‌برد با سر جنگی حدود هفت کیلوگرمی، همراه با انفجار شدید، از خارج از محدودهٔ استقراری اقامت میهمانان» علیه آن ساختمان صورت گرفته است.
روزنامه‌های نیویورک‌تایمز و تلگراف بلافاصله پس از ترور هنیه از بمبگذاری در اتاق اختصاص‌یافته به او خبر دادند.
اما شبکهٔ ۱۲ تلویزیون اسرائیل، پنج ماه پس از آن ترور، در گزارشی گفت موساد در تعقیب هنیه که سفرهای زیادی به ایران کرده بود، می‌دانست که او معمولاً در آن اقامتگاه و در یک اتاق خاص مستقر می‌شود.
گزارش شبکهٔ ۱۲ حاکی بود که عملیات موساد با قراردادن بستهٔ انفجاری از قبل در اتاق یادشده انجام شد، در حالی که نیروهای «انصارالمهدی» در سپاه پاسداران وظیفهٔ مراقبت از میهمانان عالی‌رتبهٔ حکومتی را برعهده دارند.
شبکهٔ ۱۲ در گزارش خود گفت: بمب کارگذاری‌شده از راه دور منفجر شد و خلیل الحیه، مهرهٔ ارشد دیگر حماس که همراه هنیه به تهران رفته ولی در اتاق دیگری بود، با شنیدن صدای انفجار به اتاق هنیه آمد؛ «به روی زانو نشست، اشک می‌ریخت؛ لحظاتی دراماتیک».
گزارش شبکهٔ ۱۲ تأکید داشت که عملیات حذف هنیه، مهم‌تر از عملیات انفجار هم‌زمان پیجرهای حزب‌الله در شهریور ۱۴۰۲ بود زیرا اسرائیل به «عمق» محافظت‌شده‌ترین مکان در تهران نفوذ کرده بود.
ترور هنیه؛ نقطهٔ عطف تشدید بحران بین اسرائیل و ایران
ترور هنیه نقطهٔ عطفی در تشدید بحران اسرائیل و ایران تا آن زمان بود زیرا ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، ابتدا در حملهٔ هوایی اسرائیل به دمشق، دو فرمانده ارشد سپاه از جمله محمدرضا زاهدی، در کنار کنسولگری ایران کشته شدند و ایران در پاسخ به آن، برای نخستین بار پس از ۴۶ سال موجودیت خود که جنگ‌هایش را نیابتی انجام داده بود، در ۲۶ فروردین، در عملیاتی با نام «وعدهٔ صادق یک»، صدها موشک بالستیک و پهپاد را به اسرائیل شلیک کرد.
اسرائیل نیز ۳۱ فروردین ۱۴۰۳، با حمله به سامانهٔ پدافند هوایی در نزدیکی فرودگاه اصفهان، حملهٔ موشکی ایران را پاسخ داد و اعلام کرد ایران را تا حد زیادی از توان دفاعی خود ساقط کرده است.
علی خامنه‌ای بر «خون‌خواهی» تأکید کرد اما درخواست‌های پیاپی اصول‌گرایان در حاکمیت ایران برای انجام «وعدهٔ صادق ۲» مدت‌ها به تعویق افتاد تا این‌که ایران روز دهم مهر ۱۴۰۳ حملهٔ موشکی و پهپادی دیگری را علیه اسرائیل سامان داد که آن را واکنشی هم به کشته شدن حسن نصرالله، دبیرکل وقت حزب‌الله، و نیلفروشان، و هم واکنشی به ترور هنیه نامید.
چهار روز قبل از آن، حسن نصرالله در بمباران اسرائیل در ضاحیه کشته شده و در روزهای پس از آن نیز هاشم صفی‌الدین و نبیل قاووق، دو فردی که جانشینان بعدی نصرالله محسوب می‌شدند، کشته شدند.
اسرائیل در اوج ضربات پیاپی شهریور و مهرماه پارسال به نیروهای نیابتی ایران، سرانجام ۲۵ مهر نیز یحیی سنوار، رهبر وقت حماس در داخل غزه را بدون آن‌که بداند اوست، کشت و پنجم آبان نیز با پاسخ به حملهٔ موشکی ایران، سامانه‌های پدافند هوایی و تأسیسات موشکی ایران را بمباران کرد.
حملات محدود اسرائیل و ایران ۲۳ خرداد امسال وارد جنگ مستقیم و همه‌جانبه‌ای شد که اسرائیل آن را با تهاجم غافلگیرانه به خاک ایران آغاز کرد و در ۱۲ روز ده‌ها تن از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان برجستهٔ هسته‌ای ایران را ترور کرد و آمریکا نیز روز یکم تیر، در عملیاتی محدود، سه تأسیسات مهم هسته‌ای ایران را به دستور دونالد ترامپ بمباران کرد.
از سوم تیر آتش‌بسی شکننده بین طرفین حاکم شده است اما سلسله‌رویدادهای مشکوک در تهران و چند نقطهٔ دیگر ایران که جمهوری اسلامی اکثر آن‌ها را به نشت گاز نسبت داده، کاربران ایرانی در فضای مجازی را به این شک انداخته است که شاید اسرائیل هنوز در ایران دست به عملیات می‌زند. اسرائیل خود در این باره سکوت کرده است.
در این وضعیت، مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی در حدود هشت هفتهٔ آتش‌بس، هم در تهران و هم اورشلیم، از «آمادگی» خود برای «غافلگیری‌های تازه» و پاسخ دادن به حملات احتمالی آتی خبر می‌دهند.
