عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در مصاحبه‌ای که برای پخش در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران انجام داد اما از این رسانه پخش نشد و از فضای مجازی سر درآورد، ناگفته‌هایی از تحولات و گام‌های پشت پرده در جنگ ۱۲ روزهٔ اسرائیل و ایران را بیان کرد.
او از جمله فاش کرد که در طول جنگ، پیش و پس از آن، با استیو ویتکاف، فرستادهٔ ویژهٔ آمریکا در امور خاورمیانه، «همیشه و به صورت مستقیم» تماس داشته و دارد و شورای عالی امنیت ملی مجوز آن را به او داده است.
این اظهارات در حالی است که مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی همچنان اصرار دارند تا مذاکرات و تماس‌های ایران با آمریکا را «غیرمستقیم» جلوه دهند.
عباس عراقچی بارها در این گفت‌وگو سخنانی بیان کرد که حاکی از نقش گسترده و مستقیم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تمامی تصمیم‌گیری‌های کلان نظام، از مذاکرات با آمریکا بر سر پروندهٔ هسته‌ای گرفته تا عدم اجرای وعده‌های موسوم به صادق ۲ و ۳ یا موافقت جمهوری اسلامی با آتش‌بس است، به گونه‌ای که به توصیف او، هیچ مصوبه‌ای از سوی شورای عالی امنیت ملی، بدون موافقت و تأیید علی خامنه‌ای ابلاغ و منتشر نمی‌شود.
گفته‌های عراقچی تأکیدی بر این است که غیر از نیروهای مسلح که مجری دستورات علی خامنه‌ای در مقام فرمانده کل قوا هستند، دولت و از جمله وزارت خارجه موظف به اجرای دستوراتی هستند که با دخالت و بر اساس تشخیص نهایی رهبر نظام گرفته می‌شود و انتقادهای گسترده‌ای که عوامل موسوم به ارزشی و اصولگرا از دولت یا گاه از نیروهای مسلح بیان می‌کنند، «نابه‌جا» است.
به گزارش رسانه‌های ایران، گفت‌وگوی عباس عراقچی برای پخش در شامگاه چهارم مرداد در شبکهٔ سه تلویزیون جمهوری اسلامی ایران ضبط شد اما پس از خودداری سیمای جمهوری اسلامی از پخش آن، جواد موگویی، مجری این برنامه آن را روز پنجم مرداد در فضای مجازی منتشر کرد.
تبادل مستقیم پیام با ویتکاف با مجوز شورای عالی امنیت ملی
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که با استیو ویتکاف، فرستادهٔ ویژهٔ آمریکا در امور خاورمیانه، «همیشه و به صورت مستقیم» تماس دارد.
به گفتهٔ عراقچی، این تماس از طریق تبادل پیام در فضای مجازی است و اختیار آن (از سوی شورای عالی امنیت ملی) به او داده شده است.
او مثال آورد که در ساعات اولیه قرار آتش‌بس بین اسرائیل و ایران، او پیامی برای استیو ویتکاف نوشت و تأکید کرد که اگر اسرائیل به حملات بیشتر دست بزند، ایران هم سکوت نخواهد کرد و در نتیجهٔ تماس آقای ویتکاف با رئیس‌جمهور آمریکا، اسرائیل به خواستهٔ دونالد ترامپ هواپیماهای جنگی خود را که راهی عملیات کرده بود، برگرداند.
گفته‌های او در حالی است که مقام‌ها و رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی مدعی هستند که با آمریکا تماس مستقیم برقرار نشده و تمامی تماس‌ها از طریق واسطه‌ها صورت گرفته است.
عباس عراقچی گفت اگر دیپلمات‌ها حرفی می‌زنند، اقدام یا ملاقاتی می‌کنند، دستورالعمل آن قبلاً تنظیم شده و شورای عالی امنیت ملی با آن موافقت کرده است.
دونالد ترامپ بامداد سوم تیر اعلام کرد که اسرائیل و ایران بر سر آتش‌بس به توافق رسیدند. عباس عراقچی نیز زمان کوتاهی پس از آن، ساعتی را برای آغاز آتش‌بس اعلام کرد.
وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی اخیر به این انتقادها خندید که اصولگرایانی در جمهوری اسلامی شخص او را به اعلام سرخود آتش‌بس متهم کردند.
او گفت اقدامات کلان حکومتی مانند موافقت با آتش‌بس یا هر نوع مذاکره و هر سیاست عمدهٔ دیگر که وزارت خارجه مجری آن است، تنها پس از موافقت و تأیید علی خامنه‌ای از سوی شورای عالی امنیت ملی اعلام می‌شود.
عراقچی این را نیز گفت که شورای عالی امنیت ملی پیش از درخواست آمریکا برای آتش‌بس در جنگ اسرائیل و ایران، تصویب کرده بود که اگر طرف مقابل خواهان آتش‌بس بدون پیش‌شرط شد، ایران آن را قبول کند.
این در حالی است که در چند سخنرانی علی خامنه‌ای پس از پایان جنگ، او هیچ اشاره‌ای به آتش‌بس و موافقت خود با آن نکرد و برخی از مقامات دیگر نظام نیز مدعی شده بودند که ایران وارد آتش‌بس نشده و صرفا ترک مخاصمه در این مقطع را عملا پذیرفته است.
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که خود از فرماندهان ارشد پیشین سپاه بوده، گفته بود که «ما در آتش‌بس قرار نداریم، بلکه در مرحله قطع موقت جنگ هستیم».
سوء تفاهم دربارهٔ زمان برقراری آتش‌بس
عراقچی دربارهٔ آخرین شلیک‌های موشکی ایران در بامداد سوم تیر که از جمله شهر بئرشبع را نشانه گرفت و به مرگ چند اسرائیلی دیگر منجر شد، گفت: «یک سوءتفاهم بین من و نیروهای مسلح پیش آمد، دوستان فکر کرده بودند که آتش‌بس ساعت چهار به وقت گرینویچ است، ساعت هفت و ۳۰ دقیقه به وقت تهران، که تا آن زمان حملات علیه اسرائیل را ادامه دادند».
او گفت وقتی اسرائیل به همین دلیل ایران را به نقض آتش‌بس متهم کرد و قصد داشت بار دیگر به ایران حمله کند، او به استویو ویتکاف پیام داد که اگر این حمله انجام شود، ایران بار دیگر پاسخ خواهد داد.
رئیس‌جمهور ایالات متحده صبح روز سوم تیر از آخرین موج حملات ایران و اسرائیل پس از اعلام او دربارهٔ آتش‌بس انتقاد کرد. او گفت ایران و اسرائیل هر دو آتش‌بس توافق‌شده را با انجام حملاتی پس از مهلت اولیه همین روز نقض کرده‌اند.
دونالد ترامپ آن روز در کاخ سفید گفت که از ادامهٔ حملات دو طرف ناامید شده، و افزود: «اسرائیل و ایران آن‌قدر طولانی و شدید جنگیده‌اند که لعنتی‌ها دیگر نمی‌دانند دارند چه می‌کنند».
او همچنین حوالی ساعت ۲:۳۰ بعدازظهر به وقت تهران در شبکهٔ اجتماعی خود، «تروث سوشال» خطاب به اسرائیل نوشت: «آن بمب‌ها را رها نکنید. اگر چنین کنید، یک نقض جدی به‌شمار می‌آید. خلبانان‌تان را همین حالا به خانه بازگردانید!»
اسرائیل نیز اعلام کرد بعد از آخرین حملهٔ موشکی ایران در آن روز تنها یک «اقدام نمادین» انجام داد و یک سامانه راداری در شمال تهران را هدف گرفت.
روزنامه «واشینگتن‌پست» روز چهارم مرداد در مقاله‌ای به قلم دیوید ایگناتیوس، مفسر سرشناس خود و با استناد به منابع آمریکایی و اسرائیلی، نوشت اسرائیل در روزهای پایانی عملیات قرار بود مرحلهٔ نهایی حملات را که برای سرنگونی رژیم تدارک دیده شده بود، آغاز کند اما وقتی رئیس‌جمهور آمریکا متوجه شد، موضع حمایتی خود را تغییر داد و طرح اسرائیل را متوقف کرد.
بمب‌گذاری در خانهٔ روبه‌رو، پهپادها در سفر زمینی
عباس عراقچی در گفت‌وگوی اینترنتیِ «ماجرای جنگ» اظهار داشت که تماس تهدیدآمیزی از سوی اسرائیل با او گرفته نشد.
وزیر خارجه ایران گفت تماس تهدیدآمیز با شخص او در کار نبود اما افزود: خانهٔ روبروی منزل ما «بمب‌گذاری شد ولی بمب منفجر شد». او توضیح بیشتری نداد. مقام‌ها و منابع رسمی جمهوری اسلامی تا کنون به بمب‌گذاری در برابر اقامتگاه وزیر خارجه اشاره نکرده‌اند و توضیحی در این زمینه نداده‌اند.
عراقچی افزود در سفر زمینی‌اش به ترکیه برای رفتن به اروپا و دیدار با مقام‌های اتحادیه اروپا (به دلیل بسته بودن آسمان ایران در جریان عملیات هوایی اسرائیل)، پهپادهای اسرائیلی بر فراز خودروهای حامل او در (بخشی که خاک ایران بود) پرواز می‌کردند.
عراقچی از ترکیه با هواپیما به ژنو رفت و در برگشت به تهران نیز به ناچار از مسیر زمینی استفاده کرد.
تنش لفظی باقری با یک مقام حکومتی در حضور رهبر نظام
عباس عراقچی در گفت‌وگوی اخیر این را نیز گفت که محمد باقری، رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی (که ۲۳ خرداد در حملهٔ هوایی اسرائیل کشته شد)، اواسط تابستان پارسال در نشست شورای عالی امنیت ملی، که تازه مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور شده بود و پست وزارت خارجه هم رسما به خود او محول نشده بود، از یک مقام دیگر نظام انتقاد کرد که گلایه داشت چرا نیروهای مسلح «وعده صادق ۲» را اجرا نمی‌کنند.
وعده صادق-۲ قرار بود اقدام تلافی‌جویانهٔ جمهوری اسلامی در واکنش به حملهٔ اسرائیل در فروردین‌ماه پارسال باشد اما حکومت تهران آن را مهرماه، دو ماه پس از کشته شدن اسماعیل هنیه انجام داد.
هنیه، رهبر وقت حماس، ساعاتی پس از سوگند خوردن مسعود پزشکیان در میانهٔ مرداد پارسال در یک اقامتگاه مخفی تحت نظر مقام‌های ارشد سپاه در شمال تهران کشته شد.
به گفتهٔ عراقچی، محمد باقری در آن نشست شورای عالی امنیت ملی در پاسخ آن فرد شاکی گفت هنوز امکانات لازم نظامی برای دفاع از کشور در صورت کشیده شدن وضعیت به شرایط جنگی نداریم.
اشاره باقری به از بین رفتن توان دفاع هوایی ایران در حملهٔ فروردین پارسال اسرائیل به ایران بود که آن را در واکنش به شلیک صدها موشک و پهپاد ایرانی علیه اسرائیل انجام داده بود.
عراقچی حاضر نشد به نام مقام حکومتی که در آن جلسهٔ شورای عالی امنیت ملی مورد توبیخ لفظی محمد باقری قرار گرفت، اشاره کند اما افزود که محمد باقری به آن فرد گفت: «من هنوز حتی از رئیس‌جمهور سئوال نکرده‌ام...برای چنین کاری امکانات نظامی ما باید فراهم باشد».
وبسایت‌هایی مانند «فرارو» نوشتند، آن فرد به احتمال زیاد سعید جلیلی بود که در سخنرانی‌های خود همواره از عدم تحقق وعده‌های صادق ۲ و ۳ انتقاد می‌کرد.
عراقچی در گفت‌وگوی اخیر خود مدعی شد که همه مقام‌های سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی «منتظر جنگ اخیر» بودند و برای آن آماده شده بودند. این در حالی است که علی خامنه‌ای قبلا به مردم و حکومت خود اطمینان می‌داد که جنگی درنخواهد گرفت.
عراقچی نگفت اگر نظام «آماده» جنگ بود، چرا ده‌ها تن از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان طراز اول هسته‌ای خود را در نخستین ساعات جنگ از دست داد.
وزیر خارجه ایران در حالی مدعی «آمادگی نظام» برای جنگ با اسرائیل شده که افرادی مانند غلامعلی جعفرزاده، نماینده پیشین مجلس، هفته گذشته گفتند که تمامی مقام‌های خرد و کلان حکومتی در صحبت‌های خصوصی و رسمی خود حتی تا آخرین ساعات قبل از وقوع جنگ اطمینان می‌دادند که هیچ جنگی رخ نخواهد داد.
