کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز جمعه از استانبول خبر داد که تهران با طرفین اروپایی بر سر «ادامه رایزنی» درباره پرونده هسته‌ای ایران به توافق رسیده است.
او در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «ضمن انتقاد جدی از مواضع آنها در مورد جنگ تجاوزکارانه اخیر علیه مردم ما، مواضع اصولی خود، از جمله در مورد مکانیسم موسوم به اسنپ‌بک را توضیح دادیم.»
پیشتر خبرگزاری‌ها نوشته بودند که مذاکرات استانبول بر احتمال اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران بر اساس «سازوکار ماشه» که در برجام، توافق هسته‌ای ده سال پیش میان قدرت‌ها با ایران، پیش‌بینی شد، متمرکز است.
غریب‌آبادی در ادامه پیام خود نوشته است: «هر دو طرف با ایده‌های مشخصی به جلسه آمدند که جنبه‌های مختلف آن مورد بررسی قرار گرفت. توافق شد که رایزنی‌ها در این مورد ادامه یابد.»
او توضیحی درباره این «ایده‌های مشخص» نداده است.
معاونان وزیر خارجه جمهوری اسلامی و کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا روز جمعه، سوم مرداد، در چارچوب تازه‌ترین کوشش برای حل بن‌بست برنامه هسته‌ای ایران با یکدیگر در استانبول دیدار خود را آغاز کردند.
این نخستین دور از این مذاکرات میان ایران با سه کشور اروپایی باقی‌مانده در برجام پس از جنگ ۱۲ روزه ماه گذشته میان اسرائیل و جمهوری اسلامی است که در آن بمب‌افکن‌های آمریکایی به دستور دونالد ترامپ سه سایت اصلی هسته‌ای ایران را بمباران کردند.
ایران مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی، دو معاون عباس عراقچی، را برای این مذاکرات راهی استانبول کرد.
جمهوری اسلامی ایران در آغاز این هفته از موافقت با درخواست سه کشور اروپایی برای ازسرگیری مذاکرات خبر داده بود.
یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت «مکانیسم ماشه» همچنان روی میز است اما به ایران پیشنهاد خواهد شد که در صورت تعامل دیپلماتیک «معتبر»، احتمال تأخیر در فعال کردن این سازوکار وجود دارد.
این دیپلمات که نامش برده نشد، «تعامل دیپلماتیک معتبر» از سوی ایران را شامل «ازسرگیری همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفع نگرانی‌ها در مورد ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی» توصیف کرد.
رهبران اروپایی پیشتر تهدید کرده بودند که اگر پیشرفت مورد نیاز برای مهار برنامه هسته‌ای ایران تا ۹ شهریور به دست نیاید، تحریم‌ها از آن روز از سرگرفته خواهد شد.
خبرگزاری رویترز نیز شامگاه پنجشنبه، دوم مرداد، به نقل از چند دیپلمات نوشت سه کشور اروپایی قصد دارند در مذاکرات استانبول پیشنهاد کنند که «مکانیسم ماشه» شش ماه به تأخیر بیفتد، البته با این شرط که تهران بر سر موضوع‌های کلیدی تعهد اجرایی بدهد.
به توصیف رویترز، بخشی از تعهداتی که سه کشور اروپایی از ایران می‌طلبند، از سرگیری مذاکرات هسته‌ای تهران با آمریکا، همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ارائه گزارش کامل درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده با درصد بالاست.
یک مقام دولت آمریکا دراین زمینه به رویترز گفت «آمریکا با تروئیکای اروپایی» هماهنگ است.
عباس عراقچی پنجشنبه در تهران گفت هدف نشست استانبول (برای جمهوری اسلامی) این است که اروپا بداند پس از جنگ ۱۲ روزه «مواضع ما تغییر نکرده و به‌خصوص به غنی‌سازی ادامه خواهیم داد».
کاظم غریب‌آبادی که روز چهارشنبه در نشست شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک شرکت کرد، روز پنجشنبه در پیامی در شبکه ایکس از سه شرط تهران برای از سرگیری مذاکرات با آمریکا خبر داد.
او نوشت آمریکا باید اعتماد ایران را جلب کند، از مذاکره برای دستورکارهای پنهان مانند اقدام نظامی استفاده نکند و حقوق ایران را تحت معاهده عدم اشاعه، شامل غنی‌سازی، به رسمیت بشناسد.
غریب‌آبادی که پیشتر نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بوده، پیش از ترک نیویورک به سوی استانبول هشدار داد که در صورت فعال شدن «سازوکار ماشه»، برای ایران «گزینه خروج از ان‌پی‌تی، پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، همچنان روی میز است».
تهران پس از جنگ اخیر همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورده و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس را به عنوان فردی که با گزارش‌های خود در مورد برنامه هسته‌ای ایران زمینه حملات اسرائیل را فراهم کرد، جلوه داده است.
تندروها در حاکمیت ایران مانند روزنامه کیهان تهران نیز آقای گروسی را «جاسوس موساد» نامیده و خواهان محاکمه او به دلیل «مشارکت در قتل» مردم ایران شده‌اند.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اسلامی، این هفته در گفت‌وگو با شبکه الجزیره گفت ایران برای یک جنگ دیگر آماده است و برنامه هسته‌ای خود را دنبال خواهد کرد.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، نیز یک روز پیش از مذاکرات استانبول گفت صنعت هسته‌ای در کشور ما «ریشه دارد» و «دوباره خود را شکوفا می‌کند».
اسرائیل گفته است اگر ایران برنامه نابودشده هسته‌ای و صنایع ضربه‌خورده موشک‌های دوربرد خود را از سربگیرد، بار دیگر به ایران حمله خواهد کرد.
به گزارش رویترز، ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، پنجشنبه در پاریس با مقاماتی از فرانسه درباره مذاکرات استانبول گفت‌وگو کرده بود.
اسرائیل که برنامه هسته‌ای ایران را «تهدید حیاتی فوری» برای خود می‌دانست و با آن انگیزه شش هفته پیش حملات هوایی به اهداف هسته‌ای و نظامی در ایران را آغاز کرد، از سه کشور اروپایی خواسته است منتظر نتایج مذاکرات با ایران نمانده و «سازوکار ماشه» را به‌سرعت اجرایی کنند.
در حدود یک سال کار دولت پزشکیان، تا پیش از این تهران در چهار دور مذاکرات با سه کشور اروپایی در نیویورک، استانبول و ژنو شرکت کرد اما مانند پنج دور مذاکراتش با آمریکا که آن نیز به تناوب در مسقط و رم برگزار می‌شد، حاصلی نداشت و سرانجام کار را به جنگ اخیر کشاند.
هدف نهایی سال‌ها مذاکرات و کوشش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کسب اطمینان از این است که برنامه هسته‌ای ایران در مسیر دستیابی به بمب اتمی قرار ندارد، اما جمهوری اسلامی هنوز نتوانسته این ادعای پیوسته خود را به جامعه جهانی بقبولاند.
