فرانسه، بریتانیا و آلمان به ایران گفتهاند که خواهان ازسرگیری فوری مذاکرات درباره برنامه هستهای این کشور هستند و هشدار دادند که اگر «تا پایان تابستان» هیچ گام ملموسی برداشته نشود، تحریمهای سازمان ملل را دوباره اعمال خواهند کرد.
وزرای خارجه این سه کشور موسوم به «تروئیکای اروپایی» به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز پنجشنبه ۲۶ تیر برای نخستین بار از زمان حملات هوایی ایالات متحده و اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران و جنگ ۱۲ روزه، با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، تماس تلفنی برقرار کردند.
در پی این تماس، وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد که اروپاییها به عباس عراقچی اعلام کردهاند در صورت عدم پیشرفت ملموس در جهت دستیابی به توافقی درباره برنامه هستهای تهران تا پایان تابستان، مصمم هستند از «مکانیسم ماشه» استفاده کنند.
همچنین یک منبع دیپلماتیک فرانسوی پس از این تماس تلفنی به خبرگزاری رویترز گفت که طرفهای اروپایی از ایران خواستهاند بیدرنگ تلاشهای دیپلماتیک خود را از سر بگیرد تا به یک توافق هستهای «قابل راستیآزمایی و پایدار» دست یابد.
این منبع نیز به فعال شدن روند بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در صورت عدم پیشرفت ملموس مذاکرات اشاره کرده، اما توضیح نداده که منظور از پیشرفت ملموس دقیقاً چیست.
وزارت خارجه ایران هنوز درباره محتوای مکالمه میان عباس عراقچی و همتایان اروپایی خود گزارشی منتشر نکرده است.
بیشتر در این باره: آمریکا و اروپا «۹ شهریور را ضربالاجل دستیابی به توافق با ایران تعیین کردهاند»مکانیسم ماشه که در توافق هستهای «برجام» در سال ۲۰۱۵ پیشبینی شده، سازوکاری است که به طرفهای مقابل ایران اجازه میدهد در صورتی که تهران به تعهداتش عمل نکند، همه تحریمهای بینالمللی وضعشده توسط شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را احیا کنند.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، سهشنبه این هفته گفت سه کشور اروپایی در صورت نرسیدن به توافقی ملموس با ایران درباره برنامه هستهای آن، حداکثر تا پایان ماه اوت (نهم شهریور) مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
در همان روز وبسایت اکسیوس نیز گزارش داد که وزرای خارجه ایالات متحده و سه کشور اروپایی طرف برجام موافقت کردهاند در صورت عدم دستیابی به توافق هستهای با ایران تا نهم شهریور، مکانیسم ماشه فعال شود.
اکسیوس به نقل از سه منبع مطلع گزارش داد که این ضربالاجل در تماس تلفنی روز دوشنبه مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، با همتایانش در فرانسه، آلمان و بریتانیا تعیین شد.
تروئیکای اروپایی همراه با چین و روسیه، طرفهای باقیمانده در توافق هستهای با ایران هستند؛ توافقی که تحریمها علیه ایران را در ازای محدودیتهایی بر برنامه هستهایاش لغو کرد.
آمریکا یکی دیگر از طرفهای برجام بود، اما در سال ۲۰۱۸ و با حکم دونالد ترامپ در اولین دوره حضورش در کاخ سفید، از این توافق خارج شد.
قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که این توافق را رسمیت بخشیده بود، ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) منقضی میشود و بر اساس مفاد آن، تحریمهای سازمان ملل میتوانند پیش از آن دوباره اعمال شوند. فرآیند بازگرداندن تحریمها علیه تهران حدود ۳۰ روز زمان میبرد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران تهدید کرده است که تهران فعال شدن مکانیسم ماشه از طرف قدرتهای اروپایی را بدون پاسخ نخواهد گذاشت.
پیشت از آن نیز عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، اقدام احتمالی سه کشور اروپایی طرف برجام در فعال کردن مکانیسم ماشه را «اشتباه بزرگ» آنها خواند و گفت: «فکر میکنند مکانیسم ماشه به آنها قدرت بازیگری در موضوع هستهای ایران را میدهد.»
در پی جنگ ۱۲ روزه و بمباران تأسیسات هستهای ایران توسط اسرائیل و آمریکا، ایران همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تعلیق کرد و بازرسان این نهاد ناظر سازمان ملل نیز ایران را ترک کردند.