زنده اظهارات عراقچی و شرط ایران برای بازگشت به مذاکرات؛ واکنش‌ها به تیراندازی در خمین

وزرای خارجه چین و روسیه روز یکشنبه درباره مسائل محتلفی از جمله جنگ ایران و اسرائیل مذاکره و گفت‌وگو کردند.

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد سرگئی لاوروف و وانگ یی در پکن همچنین رابطه با آمریکا و جنگ اوکراین را به بحث گذاشتند.

وزیر خاجه روسیه در همین روز برای شرکت در شورای وزرای خارجه پیمان شانگهای وارد پایتخت چین شده بود.

از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که عباس عراقچی روز دوشنبه برای شرکت در همین اجلاس به چین خواهد رفت.

اسماعیل بقائی به خبرنگاران گفت که وزیر خارجه ایران در این سفر با همتای چینی خود و تعداد دیگری از وزرای امور خارجه شرکت‌کننده در اجلاس شانگهای دیدار خواهد کرد.

روزنامه واشینگتن پست روز یکشنبه خبر داد که دولت ایالات متحده معتقد است ایران همچنان برای رسیدن به توافقی با واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای خود آمادگی دارد.

این روزنامه در گزارشی به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده نوشت: «مقامات دولت ترامپ بر این باورند که ایران حتی پس از حملات آمریکا و اسرائیل که مذاکرات پیشین را مختل کرد، همچنان برای دستیابی به یک توافق دیپلماتیک در مورد برنامه هسته‌ای خود آمادگی دارد.»

بر اساس این گزارش، این دیدگاه در روزهای اخیر از طریق گفت‌وگوهای دیپلماتیک تقویت شده است.

استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، هفته گذشته گفت که این مذاکرات «بسیار سریع، طی یک هفته آینده یا همین حدود» انجام خواهد شد.

هنوز زمان و مکان دقیق این مذاکرات مشخص نشده است، اما وزیر امور خارجه ایران روز شنبه گفت که در مذاکرات بعدی ایران با آمریکا «ما هیچ توافقی که در آن غنی‌سازی وجود نداشته باشد، نخواهیم داشت».

با این حال آقای ترامپ و دیگر مقام‌های آمریکایی بارها تأکید کرده‌اند که ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند.

سازمان حفاظت محیط زیست ایران می‌گوید بر اثر حملات اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه ده‌ها هزار تن سوخت و گاز طبیعی از بین رفت و هزاران تُن گاز گلخانه‌ای وارد هوای تهران و چند استان شد.

معاونت محیط زیست انسانی این سازمان روز یکشنبه ۲۲ تیر با انتشار گزارشی گفته است حملات هوایی اسرائیل به دو انبار نفت «ری» و «شهران» در جنوب و غرب تهران باعث نابودی حدود ۱۹.۵ میلیون لیتر سوخت شد.

در گزارش مذکور اضافه شده که در پی این اتفاق «۴۷ هزار تُن گاز گلخانه‌ای و بیش از ۵۷۸ هزار و ۸۲۱ کیلوگرم آلاینده هوا وارد جو تهران شد و کیفیت هوا را به‌شدت کاهش داده است.»

سازمان حفاظت محیط زیست همچنین اعلام کرد بر اثر آسیب دیدن فاز ۱۴ پارس جنوبی در شهر کنگان در جنوب ایران «۵.۵ میلیون متر مکعب گاز» سوخت و «بیش از ۱۲ هزار تُن گاز گلخانه‌ای و ۴۳۷ هزار کیلوگرم آلاینده» وارد هوا شد.

بر اساس این گزارش افزایش ذرات معلق، کربن سیاه و اکسیدهای نیتروژن کیفیت هوا را در چند استان به «سطح هشدار» رسانده است.

در ادامه اعلام شده که تنها در تهران «حدود ۱۵۰ هزار تُن نخاله و آوار جنگی» بر اثر حملات هوایی اسرائیل تولید شده که «زیان مستقیم» آن بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.

سازمان حفاظت محیط زیست هزینه پاکسازی و دفع ایمن پسماندهای صنعتی، الکترونیکی و نظامی در پایتخت را «حدود ۳۰۰ میلیارد تومان» ارزیابی کرده است.

شاهزاده رضا پهلوی استفاده جمهوری اسلامی ایران و مقام‌های ارشد آن از ملی‌گرایی را نمادی از «وقاحت بی‌شرمانه» در زمانی دانست که حکومت تهران «پس از چند دهه زیست انگلی و مکیدن شیره جان ایران» به «آستانه سقوط» رسیده است.

او در یک ویدوو که روز شنبه ۲۱ تیر، در حساب‌های کاربری‌اش در فضای مجازی منتشر شد، در واکنش به توسل جمهوری اسلامی و رهبر آن به سرود «ای ایران»، گفت علی خامنه‌ای با این خیال که شاید «از این ستون به آن ستون فرج است»، با توسل به ملی‌گرایی «مکر می‌ورزد».

او تصریح کرد: «اما همین مردم هوشیار و بیدار، مکر او را با درهم کوبیدن بساط ظلمش، به خود او برخواهند گرداند».

وزارت خارجه روسیه با رد گزارش اخیر وب‌سایت اکسیوس انتشار آن را در راستای افزایش تنش پیرامون برنامه هسته‌ای ایران دانست.

وب‌سایت اکسیوس روز شنبه به نقل از منابع اروپایی و اسرائیلی گزارش داده بود که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در مذاکرات با مقام‌های ایرانی گفته است که با درخواست آمریکا برای توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم موافقت کنند.

وزارت خارجه روسیه در بیانیه خود با توصیف انتشار گزارش اکسیوس در راستای یک کارزار بدنام سیاسی گفت مسکو به طور مداوم و مکرر بر لزوم حل بحران پیرامون برنامه هسته‌ای ایران منحصراً از طریق سیاسی و دیپلماتیک تأکید کرده است.

ایران همواره درخواست‌ها برای توقف غنی‌سازی را رد کرده است.

روسیه تاکنون اصلی‌ترین حامی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‌ای بوده است؛ هرچند در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل با ایران و بمباران سایت‌های هسته‌ای کلیدی ایران توسط نیروی هوایی آمریکا، مسکو صرفاً به صدور بیانیه‌های مطبوعاتی در حمایت از تهران بسنده کرد.

اکسیوس روز شنبه به‌ نقل از منابع خود افزوده بود که روسیه به‌طور علنی و محرمانه اعلام کرده که در صورت حصول توافق ایران و آمریکا، آماده است اورانیوم غنی‌شدۀ ایران را از کشور خارج کند و سپس اورانیوم ۳٫۶۷ درصدی برای تولید برق هسته‌ای و مقادیر اندکی اورانیوم ۲۰ درصدی برای رآکتور تحقیقاتی تهران و تولید ایزوتوپ‌های هسته‌ای در اختیار ایران قرار دهد.

رسانه‌های اسرائیل یک تصویر گرافیکی را که مهدی محمدی، مشاور ارشد امور راهبردی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، روز شنبه در حساب کاربری اینستاگرام خود منتشر کرد مورد توجه قرار داده‌اند.

این تصویر دو توده ابر قارچی بر فراز اسرائیلِ سوخته شده در شعله‌های ملتهب را نشان می‌دهد.

جروزالم پست نوشت ابرهای قارچی به‌طور گسترده نمادی از انفجار بمب هسته‌ای محسوب می‌شوند و تصویری که این مقام ایرانی منتشر کرده حمله اتمی به اسرائیل را تداعی می‌کند.

این روزنامه افزود ظاهرا دو انفجار بزرگ هسته‌ای فرضی در این تصویر «اثرات مخربی» در سراسر اسرائیل برجای گذاشته و حتی نوار غزه و کرانه باختری را نیز به آتش کشیده است.

آقای محمدی ساعاتی بعد این تصویر را با این توضیح از حساب کاربری اینستاگرام خود پاک کرد که گویا «اَدمین» صفحه بر اثر «اشتباه غیرعمدی» این طرح گرافیکی را منتشر کرده است.

مهدی محمدی که عضو تیم مذاکره‌کننده ایران در زمان ریاست سعید جلیلی بر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی نیز بود، در ادامه توجیهات خود برای قبولاندن این ادعا که خودش دخالتی در انتشار این طرح نداشته، افزود: «حقیقت این است که کارکرد نظامی سلاح هسته‌ای خیلی محدودتر از چیزی است که اغلب تصور می‌شود».

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که روز جمعه از سفر رسمی چهار روزه و دو دیدار با دونالد ترامپ به اسرائیل بازگشت، در گفت‌وگویی که بامداد یک‌شنبه از شبکه فاکس‌نیوز پخش شد، گفت ایران در مسیر دستیابی به بمب اتمی بود و اگر به آن می‌رسید، «برخلاف سایر قدرت‌های هسته‌ای» واقعا از آن استفاده می‌کرد و «ما را نابود می‌کرد».

جمهوری اسلامی ایران پس از درگیری نظامی ۱۲ روزه با اسرائیل، مانند سال‌های پیش از این جنگ، هنوز مدعی است که قصد دستیابی به توان هسته‌ای نظامی ندارد.

شماری از عناصر تندرو در جمهوری اسلامی شامل تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر خلاف رویکرد رسمی دولت تهران، در روزهای پس از جنگ اخیر بر لزوم تلاش تهران برای رسیدن به بمب هسته‌ای یا دست‌کم کوشش برای نزدیک شدن هر چه بیشتر به آستانه چنین توانی، تأکید کرده‌اند.

ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ایران، هفته گذشته گفت ایران باید تا ساخت بمب اتم تنها ۴۸ ساعت فاصله داشته باشد.

در پی اظهار نظر دونالد ترامپ درباره درس حمله به سایت‌های اتمی ایران توسط آمریکا برای روسیه و چین، حال نماینده تایوان در اسرائیل هم از درس گرفتن از این جنگ سخن گفته است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در سخنان خود در خصوص مشارکت ارتش ایالات متحده در حمله یکم تیر به سه سایت هسته‌ای جمهوری اسلامی تأکید کرده که موفقیت سریع در «نابودی کامل» این سایت‌ها و تجهیزات نظامی و بمب‌افکن‌های پیشرفته آمریکایی در عملیات «چکش نیمه‌شب»، از سوی روسیه و چین نیز مشاهده شده و آن‌ها هم درباره توان بالای نظامی آمریکایی درس عبرت گرفته‌اند.

اکنون نماینده سیاسی تایوان در اسرائیل گفته است که کشورش بر اساس موفقیت‌های اسرائیل در حملات ۱۲ روزه به جمهوری اسلامی ایران، برنامه‌های خود را در مورد تهدیدات ناشی از چین تغییر می‌دهد و مناقشه اسرائیل و ایران را به عنوان دفاع کشوری مانند اسرائیل از دموکراسی، در برابر ایران که «یک هژمون منطقه‌ای بود» سرمشق خود قرار داده است.

ابی یا-پینگ‌ لی، نماینده تایوان در اسرائیل، به جروزالم پست گفت او تمامی «اطلاعات دست اول از اسرائیل» را در مورد نحوه جنگ اسرائیل در برابر جمهوری اسلامی، با دولت تایوان به اشتراک گذاشته و اطمینان دارد که کشورش می‌تواند از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران، «درس‌های مهم و زیادی بیاموزد».

تایوان دهه‌هاست با تهدیدهای ترکیبی چین روبه‌روست و در سال‌های اخیر نیز پکن زور و ارعاب برای الحاق تایوان را افزایش داده، و به گفته آقای لی، در تایوان همگی در این حس شریک هستند که باید قابلیت‌های دفاعی و تاب‌آوری اجتماعی خود را نیز (مانند اسرائیل) افزایش دهند.

به عقیده این مقام دیپلماتیک تایوانی، در جنگ اسرائیل و ایران، بیش از همه اهمیت اطلاعات نشان داده شد و اسرائیل را قادر کرد تا فرماندهی و کنترل ایران را تضعیف کرده و به قابلیت موشکی ایران لطمه بزند.

او گفت تایوان هم باید به تقویت شبکه اطلاعاتی، توان سایبری و تعمیق همکاری با متحدان ادامه داده و اقدامات خصمانه و غافلگیرانه را شناسایی کرده و از آن‌ها جلوگیری کند.

ابی یا-پینگ لی اذعان کرده که تایوان نمی‌تواند خود را با ارتش چین برابر بداند اما باید تحول دفاعی خود را سریعا تقویت کرده، بر تقویت قابلیت‌های رهگیری موشکی، سیستم‌های ضد پهپاد و ضد موشکی تمرکزکند و اقتصاد خود را نیز غیرمتمرکز، چابک و سازگارتر با احتمالات مختلف کند.

او گفت تایوان از اسرائیل آموخته که یک کشور تنها زمانی از یک متحد خود مانند آمریکا کمک دریافت خواهد کرد که خود نیز اراده و توانایی‌اش در جنگ را نشان دهد.

او گفت از این نظر، سرعت واکنش آمریکا در جریان تشدید درگیری اسرائیل و ایران مورد توجه تایوان بود و مداخله سریع و قاطع آمریکا و سایر متحدان غربی در حمایت از اسرائیل، ارزش یک اتحاد معتبر را نشان داد.

واشینگتن‌پست خبر داده بود که این نماینده ارشد تایوان در اسرائیل هفته گذشته با حضور در بیمارستان «سوروکا» در شهر بئرشبع که هدف حمله موشکی ایران قرار گرفت، تلاش کرد از «مقاومت پزشکی اسرائیل» گزارش تهیه کرده و برای تایوان بفرستد.

این روزنامه نوشته بود که رهبری تایوان معتقد است که درس‌های جنگ اخیر اسرائیل و ایران، از جمله در زمینه حفظ آمادگی روانی که به یک اولویت برای تایوان در برابر چین تبدیل شده، می‌تواند در تضمین آمادگی این جزیره نقشی حیاتی داشته باشد.

تایوان همچنین پیام‌رسان ویژه اسرائیل را که گزارش‌های نجات‌بخش در زمان حملات موشکی ایران به مردمش می‌داد، به عنوان درس عبرتی برای تقویت توان دیجیتالی خود در ایام بحران درنظرگرفته است.

به گفته نماینده تایوان،‌ برخلاف بخشی از مردم اسرائیل، خانه‌های تایوانی اتاق‌های امن ندارند، اما کشورش در نظر دارد اماکن امن در ساختمان‌های عمومی مانند متروها و ایستگاه‌های قطار را افزایش دهد.

تایوان مانورهای تاب‌آوری شهری را در روزهای ۲۴ تا ۲۷ تیر در شهرهای تایپه، تایچونگ و کائوسیونگ، که سه شهر بزرگ و مهم از نظر راهبردی هستند، برگزار می‌کند.

وزیر علوم ایران از اختصاص سهمیه کنکور به خانواده‌های کشته‌ها و مجروحان جنگ با اسرائیل خبر داد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ایران اعلام کرد که اعضای خانواده افراد کشته یا مجروح شدۀ حملۀ اخیر اسرائیل به ایران می‌توانند از سهمیه ایثارگران در آزمون سراسری امسال ورود به دانشگاه‌ها استفاده کنند.

خبرگزاری رسمی ایرنا با اعلام این خبر گزارش داد که حسین سیمایی در نامه‌ای به سازمان سنجش اعمال این سهمیه را ابلاغ کرد.

سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی روز شنبه گفته بود که بر اساس آمار پزشکی قانونی، در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل ۹۴۳ نفر جان خود را از دست داده و هشت نفر هم در حال حاضر مفقود هستند.

پیشتر سعید اوحدی، رئیس بنیاد شهید، شمار کشته‌های جنگ اخیر را ۱۰۶۰ نفر اعلام کرده بود.

روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی ایران خبر داد که روز یک‌شنبه، ۲۲ تیر، «تمرینات نظامی مطابق با برنامه‌ریزی‌های مصوب، در سطح منطقه اصفهان» اجرا می‌کند که در طول آن «امکان شنیده شدن صداهای ناشی از فعالیت‌های نظامی از جمله انفجارات کنترل‌شده وجود دارد».

این بیانیه به مردم اصفهان گفته است که مواردی مانند شنیده شدن احتمالی صدای انفجار «کاملا مرتبط با تمرینات برنامه‌ریزی‌شده است» و «به هیچ وجه نگران نشوند».

سامانه پدافند هوایی اصفهان که قرار بود از سایت هسته‌ای این استان نیز محافظت کند، فروردین سال گذشته در حمله اسرائیل منهدم شد و سپس در درگیری ۱۲ روزه اخیر، این سایت هم از سوی اسرائیل و هم از سوی آمریکا در حمله روز یکم تیر، هدف قرار گرفت.
اسرائیل همچنین در جنگ اخیر به ده‌ها هدف نظامی مستقر در استان اصفهان حمله کرد.

در حدود سه هفته‌ای که از آتش‌بس لرزان در جنگ سپری شده، وقوع رشته انفجارهایی عمدتا در تهران، این تعبیر را در فضای مجازی ایرانیان در پی داشته که شاید اسرائیل به حملات هدفمند خود علیه برخی اشخاص و نهادهای جمهوری اسلامی ایران ادامه داده است.

ایران اما رشته انفجارهای روزهای اخیر را عمدتا ناشی از آسیب‌پذیری در شبکه گاز خود دانسته است، که آخرین مورد از این دست، انفجار یک آپارتمان نوساز در منطقه چیتگر در تهران در عصر پنج‌شنبه، ۱۹ تیر، بود.

حکومت ایران همچنین دلیل «مرگ» علی طائب، مقام ارشد پیشین قرارگاه ثارالله و برادر حسین طائب، فرمانده پیشین سازمان اطلاعات نظامی سپاه پاسداران، را که روز پنج‌شنبه «فوت» شده، توضیح نداده است. مراسم خاکسپاری او در «قطعه شهدا» در تهران روز یک‌شنبه، ۲۲ تیر، در جریان است.

به نوشته سایت المانیتور، جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ کوتاه و خونین اخیر خود با اسرائیل، در حال حرکت به روی مرز باریک و حساب‌شده «ابهام هسته‌ای فزاینده» است تا به باور خود از حملات بیشتر جلوگیری کند اما سوال در این است که این ابهام را تا کی می‌تواند حفظ کند.

المانیتور که نویسنده آن روز شنبه، ۲۱ تیر، این مقاله را از تهران مخابره کرده، اشاره کرده که با فرونشستن نسبی گردوغبار جنگ، شکاف بین تندروها در حکومت ایران که خواهان پیشبرد برنامه تسلیحات هسته‌ای هستند با میانه‌روهایی که باز نگاه ‌داشتن درهای دیپلماسی با غرب را دنبال می‌کنند تا دست‌کم از ویرانی بیشتر جلوگیری کرده باشند، آشکارتر و عمیق‌تر شده است.

این گزارش اشاره کرده که محافظه‌کاران ایران در رسانه‌های خود آشکارا از دستیابی به سلاح هسته‌ای حمایت می‌کنند و همزمان، چند روحانی ارشد حکومتی، فتواهایی برای کشتن دونالد ترامپ صادر کرده‌اند.

به نوشته المانیتور، تناقض میان اظهارات دولت مسعود پزشکیان و حتی محمدباقر قالیباف، رئیس‌ مجلس که آخر هفته گذشته دیپلماسی را همچنان «ابزاری برای مقاومت» نامید، با تندروترهای حکومتی، یک تناقض عامدانه است و به ایران اجازه می‌دهد در حالی که تندروهای داخلی خود را آرام می‌کند، این ظاهر را به جهان نشان دهد که هنوز به تعهدات بین‌المللی خود متعهد است.

المانیتور با اشاره به سرنوشت نامعلوم بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران نوشت سران تهران بر تلاش برای رسیدن به آستانه توانایی هسته‌ای بدون عبور از خطوط قرمز تأکید دارند، خطوطی که زیرپا گذاشتن آن می‌تواند ایران را با حملات سنگینی روبه‌رو کند.

این مقاله افزوده که رهبران ایران خطرات را به روشنی دیده‌اند؛ نه تنها آسیب‌پذیری نظامی‌شان در درگیری اخیر آشکار شده، بلکه از محدودیت‌های «اتحاد» خود با چین و روسیه آگاه شده و می‌دانند که در صورت وقوع یک درگیری تمام‌عیار دیگر، نباید در انتظار مداخله قاطعی از سوی پکن و مسکو باشند و چین و روسیه ثابت کردند که «شرکای راهبردی غیرقابل اعتماد» برای تهران هستند.

به نوشته المانیتور، سیاست «ابهام فعلی» در برنامه هسته‌ای ایران، می‌تواند چندین کارکرد داشته باشد؛ زمان بخرد، عزم بین‌المللی را محک بزند و دشمنان را مجبور کند تا هزینه‌های تشدید تنش را در نظر بگیرند.

المانیتور افزود ابهام ممکن است یکی از معدود راهبردهای باقی‌مانده برای تهران باشد اما ادامه آن خطرناک است و سوال این‌جاست که آیا جهان این ابهام هسته‌ای را تحمل خواهد کرد یا نه.

به نوشته المانیتور، پیام‌های ضدونقیض تهران به جهان، اهداف کوتاه‌مدت را برای حکومت ایران تأمین می‌کند اما در درازمدت، خطر سوءمحاسبات را افزایش می‌دهد.

این گزارش جمع‌بندی کرده که پرونده هسته‌ای ایران اکنون در کانون یک جنگ بر سر بازدارندگی و بقا در خاورمیانه قرار گرفته و بحرانی است که شاید زمان آن فرا رسیده باشد که به هرطریقی، و برای همیشه، حل شود.